Emeklilikten sonra çalışan vatandaşların hakları nelerdir? Emekli olduktan sonra çalışan ihbar tazminatı alabilir mi?

Ülkemizde ekonomik şartlardan dolayı emekli olduğu halde çalışan ve çalışmak zorunda kalan binlerce vatandaş yer almaktadır. Bu vatandaşları sahip olduğu birtakım haklar bulunmaktadır. Bu haklar aşağıdaki şeklide sıralanabilir;

İzin hakları:

1 ve 5 yıl arasında çalışanlar 14 gün yıllık izin; 5 yıldan fazla 15yıldan az çalışanların 20 gün yıllık izin; 15 yıldan fazla çalışanların ise yılda 26 gün yıllık izin, 50 yaş üzerinde olan kişilerin ise en az 20 gün olacak şekilde kullanma hakları vardır.

Bildirim tazminatı:

Hizmet süresi 6 ayı geçmiş olanların 2 hafta ihbar süresi ve 2 hafta maaş ödemesi, 6 ay ihbar süresi ve 6 aydan 1,5 yıla süresinde çalışan vatandaş için 6 hafta maaşının verilmesi, çalışma süresi 3 yılın üzerinde olan kişiler için 8 hafta bildirim süresi ve 8 hafta maaş verilmesi gerekir.

Kıdem tazminatı:

Emekli olmasına rağmen çalışan vatandaşların diğer çalışanlar gibi sigorta primi ödeme zorunluluğu olmadığından işten ayrılmanın yasal nedenler çerçevesinde olması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.

Emekli olduktan sonra tekrar çalışma ne demektir?

Kişinin emekli sigorta primini doldurup gerekli zamana ulaştığında emekli olmasının ardından değişken şartlardan dolayı çalışmaya tekrar başlamasına emekli olduktan sonra çalışma denir. Bu kişiler belirli şartlar kapsamında SGDP’ den faydalanabilmektedir.

Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) nedir?

Kanun çerçevesinde emekli aylıkları, yaşlılık ödemeleri gözetmeksizin belirlenmiş olan prim ödeyenlerden alınan primlerin ismine verilen addır. Bu ücret için yapılmakta olan kesintiler şu şekilde sıralanmaktadır;

• İşverenin hak ettiği kısa vadeli sigorta kolu priminin%2’si,
• Sosyal güvenliğin %22,5’i üst düzey işveren payını desteklemektedir
• Sosyal güvenlik tarafından desteklenen üst düzey çalışanların %7,5’i dahil %32’lik bir azalma.

Emekli maaşlarında SGDP’ nin herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.

Sosyal Güvenlik Destek Primi kimlerden alınmaz?

SGDP’ den faydalanan emekli olmuş ama çalışmaya devam eden kişiler şu şekilde sıralanmaktadır;

• Zirai işlerle ilgilenen emekli olan çalışanlar,
• Yurtdışına gidip emekli aylığı olan çalışanlar
• Başkan seçilenler
• Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,
• Yasama meclisi üyesi olarak seçilenler,
• Yerel bir idari kurum seçmekten sorumlu olanlar,
• Örgün eğitim kurumlarında öğretmenlik yapan ancak yaş sınırını aşmayanlar,
• Temel üniversitelerin çalışanları,
• Cumhurbaşkanı ve Başbakan tarafından göreve atananlar,
• TBMM tarafından atanan görevliler.

SGDP kesintisi 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 60. Maddesinin a bendine göre uygulanamaz.

SGDP, emekli olduktan çalışmaya devam eden kişilerin ödemesi gereken bir sigorta primi türüdür.

Https://giris.turkiye.gov.tr/giris/ sayfasından T.C kimlik numarasını girip, ardından e-devlet şifresini girip. Sol üst köşedeki elektronik servis seçeneğini tıklayıp. 4A Emeklilik Kesintisi uzantısına tıklanarak SGDP sorgulaması yapılmaktadır.

Emekli memur nerelerde çalışma imkânı bulabilir?

• Sermaye Piyasası Komisyonu
• -Rekabet Kurumu
• -RTÜK Kamu alımları ajansı
• -Belediye,
• -İl Özel İdare Müdürlüğü
• -İl düzeyinde belediyeler ve özel kuruluşlar tarafından kurulan sendikalar ve işletmeler
• -Özel kanunla kurulan kamu kurumları

Emekli memurların kamu alanlarında çalışması bazı özel durumlar dışında mümkün değildir. Yukarıda belirtilen özel kamu kurumlarında çalışılması mümkündür.

Emekli olduktan sonra çalışmak anayasaya karşı mıdır?

Emekli olduktan sonra çalışmak anayasaya aykırı değildir. Tek koşul, yasadışı bir iş olmaması ve SGK’ ya güvenli destek ödemelerinin yapılmasıdır.

Emekli çalışanlar neden sigortalı çalışmalıdır?

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından faydalanılması ve kıdem tazminatı alınabilmesi sigortalı çalışılması gereklidir. Çalışanına sigorta yapmayan işverenler için cezai yaptırımlar bulunmaktadır.

Hangi durumlarda kıdem tazminatından yaralanmak mümkündür?

• Zor şartlarda ve işverenler tarafından istihdam edilen,
• İşverenin sigortasını zamanında yatırmadığı,
• SGK giriş ve çıkış, personelin habersiz olması
• Çalışanlar resmî tatillerde fazla mesai yapılması
• Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadınlar

Yukarıda belirtilen durumlarda kıdem tazminatı alınabilir.

İş kazası ve meslek hastalığı sigortası ne demektir?

SGDP kapsamında iş kazası ve meslek hastalığından dolayı emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişiler aşağıda belirtilen şekilde haklardan yararlanır;

İş göremez ödemeleri bu süre içinde geçici olarak günlük ödenir.

Kişi iş kazası ile ölürse gelir ailesine verilir.

Ölüm geliri sağlaması gereken ailelerin kızları evlilik yardımı alır.

Uzun bir süre çalışamayacaksa eğer kişi, daimî ödeme yapılır.

İş göremezlik raporu hangi durumlarda bağlanır?

Kişinin %10 oranında iş göremez raporu varsa iş göremez geliri çalışanla ilişkilendirilir. Öneğin; Asgari ücreti 2588 TL olan biri %40 iş göremez raporu alırsa emekli maaşına 358 TL ek ödeme yapılır.