Bilgi Toplumu, Yaşlı İnsanları İçermezse Eksik Kalır.

Hayat, onları zorladıkça; sağlığını yitirirler.

Hayat, onları zorladıkça; özgüven kaybına uğrarlar.

Hayat, onları zorladıkça her şeye -başta kendilerine- yabancılaşırlar.

Hayat, onları zorladıkça; onlar yoksunlaşır, yoksullaşırlar.

Hayat, onları zorladıkça; toplumsal kurumlara güvenleri azalır.

Yaşlı insanlar, yurttaşlık hakkını kullanmazlarsa; hayat onları daha çok zorlar.

Yaşlı insanların toplumsal bağları güçlendirilmezse; hayat onları daha çok zorlar.

Yaşlı insanların yaşamsal gereksinimleri karşılanmazsa; hayat onları daha çok zorlar.

Yaşlı insanlarla toplumla dayanışma içinde olmazsa; hayat onları daha çok zorlar.

Yaşlı insanların haklarını koruyan kurumlar olmazsa; hayat onları daha çok zorlar.

* * * * *

Toplum, yaşlı insanları içine almazsa…

Toplum, yaşlı insanları dışlamağa devam ederse…

Toplum, yaşlılara yönelik tüm eşitsizlikleri gidermezse…

Toplum, yaşlılara yönelik eşitsizlikleri gidermek için çabalamazsa…

“Ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal anlamda yeni bir yaşam biçimi” olarak tanımlanan bilgi toplumu; yaşlı insanları içermezse…

Evet; adı ister “bilgi toplumu” ya da “bilgi çağı” olsun,  ister “bilişim toplumu” ya da  “bilgi ekonomisi” olsun, günümüzde yeniden tanımlanan toplum; yaşlı insanları içermezse “eksik” kalır.

* * * * *

Konuyla ilgili uzmanlar, http://www.turkcebilgi.com/avrupa_birli%C4%9Fi_ve_bilgi_toplumu/ansiklopedi; “Bilgi toplumu yeni temel teknolojilerin gelişimiyle bilgi sektörünün, bilgi üretiminin, bilgi sermayesinin ve nitelikli insan faktörünün önem kazandığı, eğitimin sürekliliği ön plana çıktığı, iletişim teknolojileri, bilgi otoyolları, elektronik ticaret gibi yeni gelişmeler ile toplumu ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal açıdan sanayi toplumunun ötesine taşıyan bir gelişme aşaması”  olarak tanımlıyor.

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.turkcebilgi.com/avrupa_birli%C4%9Fi_ve_bilgi_toplumu/ansiklopedi; “Sosyo-ekonomik gelişme sürecinde başta insan faktörü ve bilgi olmak üzere tüm alanlarda yapısal değişimi gerekli kılan, sanayi toplumunun uzantısı olarak ortaya çıkan bilgi toplumundaki gelişmeleri tarım devrimi ve sanayi devrimi dalgaları sonrası gelen 3. dalga” olarak nitelendiriyor.

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.turkcebilgi.com/avrupa_birli%C4%9Fi_ve_bilgi_toplumu/ansiklopedi “3.dalga getirisi gelişmelerin, yeni davranış biçimlerinin oluşmasına yol açmakta ve toplumu standartlaşma ve merkezileşmenin ötesine taşımaktadır. Bu yeni uygarlık, farklı bir dünya görünümünü de beraberinde getirmekte; zamanı, mekanı, mantık ve nedenselliği ele almada kendi özgül biçimlerini geliştirmekte ve geleceğin politikasının ilkelerinin de kendine göre oluşmasına yol açmaktadır.” diyor.

* * * * *

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.yeniekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88&Itemid=95 “Bilgi toplumu tartışmalarında sahip olanlar ve olmayanlar ayrımı yanında; temel kullanım bilgisi ve bilgisayar ve/veya internet erişimi olmaması olmaması, kullanıcı dostu uygulamalar bulunmaması vb. gibi alanlardaki eksiklikleri ‘sayısal uçurum’ ile ilişkili olarak ele alınmalıdır” diyor.

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.yeniekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88&Itemid=95 “Sayısal uçurumun 1. aşamada erişimi olanlar-olmayanlar, 2. aşamada kullanıcı olanlar-olmayanlar, 3. aşamada ise kullanım kalitesi dikkate alınmaktadır” diyor.

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.yeniekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=88&Itemid=95 “Günümüzde bireyler arası, işletmeler arası ve bölgesel düzeyde sayısal uçurumdan söz edilmektedir. Bireyler arası sayısal uçurumda; yaş, cinsiyet, gelir, eğitim, yerleşim gibi faktörler bağımsız değişkenlerdir. Sayısal uçurum; ABD’nde ve diğer gelişmiş ülkelerde kullanılan bir kavram iken, Avrupa ülkelerinde sosyal içerme politikalarının önemli bir boyutu olarak ‘e-içerme‘ politikaları çerçevesinde ele alınmaktadır”  diyor.

Konuyla ilgili uzmanlar; http://www.yeniekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=118&Itemid=88 “İnternet ve ilgili teknolojilere erişime dayalı eşitsizlikler, yeni sosyal işbölümü yaratmaktadır. Aslında Bilgi İşlem Teknolojileri(BİT); sosyal, ekonomik, coğrafi ve kültürel eşitsizlikler büyük ölçüde internetten önce de var olan eşitsizliklerdir. Sayısal uçurum diğer eşitsizliklerin yansımasıdır. Eğitim standartları, ülke ya da bölgeler arası farklılıklar, işgücü piyasasındaki durum, yaşam standardı farklılıkları BİT ile ilgili hizmetlere erişimde ve kullanımda kendini göstermektedir. Sosyal eşitsizliklerin azaltılması e-dışlanma ve diğer e-eşitsizlikleri de azaltacaktır. Bu çerçeveden bakıldığında e-içerme, bilgi toplumu gelişmelerinden dışlanma riski olan gruplara yönelik olarak uygulanacak politikaları kapsamaktadır” diyor.

Konuyla ilgili uzmanlar (özetle); http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx Avrupa Komisyonu e-İçerme Avrupa i2010 İnisiyatifi‘nin hazırladığı 8 Kasım 2007 tarihli İletişim Belgesi‘nde; toplumun tüm kesimlerince koşulları aynı standartta oluşturarak, genişbant, erişilebilirlik ve rekabet gibi uçurumları indirgemek, risk gruplarının daha fazla toplumsal yaşama katılımlarını kolaylaştırmak ve yaşam kalitesini arttırmak yer aldı. Bu kapsamda, engelli kişilerin(yaşlıların da)  günlük yaşama katılımlarında telefon, televizyon, internet (www), bilgi teknolojileri ve self-servis terminalleri gibi yeni teknoloji ve uygulamaların geliştirilmesi göz önüne alınmaktadır. Avrupa 2008 e-Erişilebilirlik Ölçüm Raporu’nda, AB-25 ülkesinin durum skorunun tüm temalarda 1, ABD- Canada-Avustralya’nın ortak skorunun 3’ü geçtiği saptanmıştır. ABD- Canada-Avustralya başta bireysel bankacılıkta konuşan ATM’lerin (otomatik vezne) uygulamalarında,AB-25 ülkesinin ise, kamusal web sitelerinin temel erişilebilirliğinde daha iyi” diyor.

* * * * *

Konuyla ilgili uzmanlar (özetle); http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx “AB, e-Erişilebilirlik konusunda telekomünikasyon hizmetleri ve ekipmanları, televizyon hizmetleri ve ekipmanları, web konuları, self-servis terminalleri, BİT sektörleri, sayısal hak yönetimi, destek teknolojileri ve eğitimde bilgi teknolojileri geliştirip, yenilenmeler yapmakta, iş yaşamındaki engelli yetişkinlerin (18-64 yaş) e-Erişilebilirlik kanallarından ne kadar yararlanabildikleri ölçümlemektedir. Engellilerin en çok görsel ve el becerilerine ilişkin uygulamaları daha fazla sevdiği, görsel, el becerileri, işitme, bilişsel ve konuşmaya dayalı erişilebilirlik uygulamalarından bir ya da birden fazlasının da aynı anda yer almasını tercih ettikleri saptanmıştır” diyor.

* * * * *

Konuyla ilgili uzmanlar (özetle); http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx “ Avrupa’nın büyük sanayi ve araştırma kuruluşlarının oluşturduğu AALIANCE Ambient Assisted Living Innovation Platform’unun (Ortam Destekli Yaşam Inovasyon Ortam oluşturduğu ‘Destekli Yaşam Yol Haritası’nda;

-Her şeyi, her yerde hissetme (sensing) teknolojisi: Vücut içinde, vücut üzerinde, cihazla, cihaz üstünde, evde, sokakta, araçta, kamusal alanda),

– Muhakeme etme (reasoning) teknolojisi: Veri toplama, işleme, analiz etme, bilgiye dönüştürme, farklı ortamlarla ilişkilendirme, cihaz uygulama, sensörlü, vücutta cihaz,  mobil uygulamalar, ev cihazları, ağ bağlantılı sunucu,

-Eyleme geçme (acting) teknolojisi: Aktüatörlerle otomatik kontrol, lokal ya da uzaktan, anında, gecikmeli, kişiselleştirilmiş çoklu modlu ara yüzler, çoklu ortamlar,

-İletişim teknolojisi: Bağlantılı sensörler ve aktüatörler, dinamik iletişim sistemleri, hareketle bağlantılı,

-Etkileşim teknolojisi: İnsanların sistemler ve cihazlarla akıllı etkileşimi,

-Kişilerin ev-ofis dışındaki yaşamlarında, toplumsal etkinliklerde,  sağlık, kişisel bakım, kültürel ve eğlence etkinlikleri, mobilite, araç kullanımı ve ulaşım gibi ihtiyaçlarına yönelik yeni teknolojiler geliştirmektir” diyor.

* * * * *

Konuyla ilgili uzmanlar (özetle); http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx “Ülkemizde e-İçerme politikaları henüz AB düzeyine ulaşmamış, bu konuda özel sektöre bir teşvik ya da bilinçlendirme yapılmamış, açılan ihalelere ilgi bile olmamış. Özel sektör, geliştireceği projeleri hangi pazara satacağını bilemiyor, talep yok.

Devlet, bu konuda strateji oluşturuyor ama politikalar, standartlar ve AB’ye uyum eksik. Engellilere yönelik teknoloji geliştirmeye de, bu teknolojileri kullanacakların talep etmeye de kimse teşvik edilmiyor, dolayısıyla bu konuda bir ilerleme olmuyor. Nadiren bazı AB ve akademik bazı projeler gerçekleştiriliyor. Ülkemizde, insan kaynağı potansiyeli ve mevcut teknolojik beceri ve bilgi bu konuda kullanılmıyor ve boşa gidiyor” diyor.

Konuyla ilgili uzmanlar http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx(özetle) öneriyor:

“ -Engellilere –yaşlılara da–  yönelik teknolojileri geliştirmek için, mevcut CIP ICT PSP, FP7, Leonardo da Vinci, EUREKA, EUROSTARS ve TÜBİTAK projeleri vb. gibi fırsatlardan yararlanılmalı,

-BİT Sektörüne uygulanabilir, izlenebilir ve denetlenebilir, AB ile ortak çalışma ve uyum sağlayabilen yeni politikalar geliştirilmeli.

– Sivil toplum kuruluşları BİT sektörü ile işbirliğine giderek, devletin ilgili kurumları ile birlikte politika geliştirici çalışmalar yapmalı”.

* * * * *

Konu yaşlıların teknoloji kullanımı.

Aslında konu yaşlılara yönelik sosyal eşitsizlikler.

Aslında konu yaşlılara yönelik ayrımcılık.

* * * * *

Geliştirilen yeni teknolojiler;  toplumu ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal açıdan daha üst aşamalara ulaştırdığından uyum sağlayan insanların hayatlarını kolaylaştırıyor.

Mevcut teknolojilere ulaşamayan ya da uyum sağlayamayan insanların –mesela yaşlılar- ise hayatı zorlaşıyor.

* * * * *

Yaşlıların mevcut sorunlarının çözümü için gerekli çok yönlü çabanın harcanmaması, yaşlı haklarına gereken önemin verilmemesi, yaşlıların kendi haklarına sahip çıkmaması, yaşlı haklarını savunan kurumların olmaması onların toplumla var olan uyumsuzluklarını daha da arttırıyor.

Yaşlıların bilgi toplumunun getirisi teknolojilerden (Sensing, Reasoning,  Acting, İletişim ve Etkileşim vb.) yararlanması, diğer eşitsizlerin yarattığı sonuçlardan daha az etkilenmesini sağlar.

Yaşlılara yönelik eşitsizliklerin giderilmesi de, teknolojik yeniliklerden yararlanamamanın yarattığı sonuçlardan daha az etkilenmesini sağlar.

* * * * *

Hayatın yaşlı insanları daha çok zorlamaması için, yurttaşlık hakkını -tam anlamıyla- kullanabilmeleri, toplumun yaşlı insanları dışlamayıp içine alması, yaşlılara yönelik teknolojik eşitsizlikler dahil tüm eşitsizliklerin giderilmesi yani toplumun eksiklerinin tamamlanması için yapılacak çok şey var.

İlgili, etkili ve yetkili insanlar bir şeyler yaptığında, bir şeyler yapmak istediğinde, bir şeyler yapmak için harekete geçtiğinde…

İlgili, etkili ve yetkili kurumlar bir şeyler yaptığında, bir şeyler yapmak istediğinde, bir şeyler yapmak harekete geçtiğinde…

Kısacası toplum, yaşlı insanları da içerdiğinde tamamlanacak, değilse eksik kalacaktır. (ŞD/EÖ)

(*) Şadiye Dönümcü. sosyal hizmet uzmanı

Bu yazıda;

1.       http://www.turkcebilgi.com/avrupa_birli%C4%9Fi_ve_bilgi_toplumu/ansiklopedi

2.     http://www.bilgicagi.com/Yazilar/2438-engelliler_konusuna_henuz_uyanmadik.aspx

3.      http://www.yeniekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=118&Itemid=88

linklerinden yararlandım.

Not: Bu Yazı bianet.org Sitesinde Yayınlanmaktadır.