Emekliye ikinci tazminat hakkı

Yıllarca çalışanların en önemli hayallerinden biri emekli olabilmek. 12.5 milyon emeklinin önemli bir kısmı ise çalışmaya devam ediyor.

Bunun farklı nedenleri var. Aylık bağlama oranlarındaki düşüş nedeniyle azalan emekli maaşları önemli faktörlerden biri. Okuyan çocuklar, ev geçindirme derdi ve borç gibi nedenleri de saymak mümkün. Çalışan emeklinin en çok merak ettiği konuların başında ise ikinci kıdem tazminatı hakkı geliyor.

Ekim 2008’e dikkat!

Emekli olduktan sonra SSK’lı (4/A) çalışmaya devam etmek isteyenler için 1 Ekim 2008 tarihi kritik. Bu tarihten önce işe başlamış veya emekli olmuş kişiler, SSK’lı çalışmalarını sürdürmek isterse ya emekli aylıklarını kestirecekler ya da sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi olarak çalışacaklar. 1 Ekim 2008’den sonra sigortaya giren ve emekli olanlar maaşını kestirmeden çalışamayacak. Başka bir ifadeyle, SGDP ödeyerek çalışma imkanı elde edemeyecekler.

Aylığı kestirmeden

1 Ekim 2008’den önce işe girerek hangi statüde emekli olursa olsun, emekli aylığını kestirmeden 4/A’lı çalışanlar SGDP ödemek zorunda. SGDP, brüt ücretin yüzde 30’u üzerinden alınıyor. Ayrıca iş kazası ve meslek hastalığına karşı da yüzde 2 oranında kısa vadeli sigorta primi kesiliyor. Aylığını kestirip çalışan emekli için ise normal bir sigortalı gibi prim ödeniyor.

Dilekçe verilecek

Emekli olup, emekli aylığını kestirmeden destek primine tabi olarak çalışmaya devam edenler, tekrar emekli olamayacağından ‘emeklilik gerekçesiyle’ kıdem tazminatı alamıyor. İşten çıkarma, geçerli nedenle (maaşın geç ödenmesi ve mobbing-psikolojik baskı gibi) sözleşme feshi, en az 1 yıllık çalışma süresinin olması gibi normal bir işçiyle aynı kurallara tabi olarak tazminat alabilirler. Diğer yandan kıdem tazminatını sıfırladıktan sonra emekli maaşlarını kestirip çalışmaya devam eden emekliler, yeniden emeklilik dilekçesi vererek, emeklilik sonrası sürelerin tazminatını alabilir.

‘İhbar’da durum

İhbar tazminatı çalışma süresine göre 1.5 maaşa kadar çıkıyor. Haklı bir gerekçe gösterilmeden atılan emekli işçiler de bu tazminatı alabiliyor. Kıdemin sıfırlanıp sıfırlanmadığı burada önemli değil.

Maaş nasıl artar?

Emekli olduktan sonra SGDP ödeyerek çalışmalarını sürdüren kişiler, işlerinden ayrıldıklarında da aynı emekli aylığını almaya devam ederler. Bu dönemde yaşlılık sigortasına prim ödenmediği için emekli aylığı artmaz. Buna karşılık emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden ve aylığını kestirenler için durum farklı. Bu dönemde hem aylık almadıkları hem de yaşlılık sigortasına prim ödedikleri için bu süre sonunda yeniden aylık hesaplanır ve kendilerine bağlanır. Çalışan emekli eğer aylığını kestirip çalışmaya devam etmişse, çalışması sonlandığında daha yüksek bir aylık alabilir.

Örnek hesaplama

Çalışan 20 yıl aynı işyerinde çalışıp kıdem tazminatını alarak emekli olup ve emekli olduktan sonra yeniden aynı işyerinde çalışmaya devam ederek, 3 yıl daha çalışmışsa ikinci kez kıdem tazminatını hak ettiğinde yalnızca 3 yıllık süre üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır. Emekli olup kıdemini almadan devam ederse, 23 yıllık tazminatını alır.

Not: Bu Yazı posta.com.tr Sitesinde Yayınlanmaktadır.